ŚLADAMI PRZODKÓW
"To jest to, czego szukałem. Tak pod Białą ślub złożyłem, Tak nad Białą go wypełnię"

Według kronikarza o. Grzegorza Gdańskiego to zdanie wypowiedziane przez Jakuba Wejhera było początkiem dziejów Wejherowa. Źródła historyczne podają, że miasto Wejherowo powstało 28 maja 1643 r., założone przez późniejszego wojewodę malborskiego Jakuba Wejhera. Powstanie Wejherowa związane było z wyprawą króla Władysława IV pod Smoleńsk, w której przyszły założyciel Wejherowa brał udział.

Wejherowo miasto z klimatem

W czasie oblężenia białoruskiego miasteczka Biała w 1634 roku, Jakub Wejher został przysypany na skutek wybuchu. Uczynił wtedy śluby, że jeśli wyjdzie z tej opresji cało, wybuduje w swych dobrach kościół ku czci Trójcy Przenajświętszej i założy klasztor.

Dziewięć lat później, 28.05.1643 r., fundacja ta stała się początkiem założenia osady, która 13 stycznia 1650 r. zyskała lokacyjny przywilej miejski.
Miasto Wejherowo było jedynym na Kaszubach miastem prywatnym. Otrzymało prawo chełmińskie, które było ostatnią lokacją tego typu na Pomorzu.

W założonej w swych dobrach osadzie Jakub Wejher wzniósł w 1643 r. kościół Trójcy Świętej (farny, wielokrotnie przebudowywany) i w latach 1648-1651 kościół klasztorny św. Anny ojców franciszkanów, który przetrwał wraz z bogato wyposażonym wnętrzem z XVIII wieku. Ufundował też słynną Kalwarię Wejherowską z 19 kaplicami zbudowanymi w latach 1649-1664. Obecnie jest ich 26, rozłożonych na wzgórzach w lesie. Również ratusz pochodzi z 1650 r.; ze względu na postępujące z biegiem lat jego zniszczenie, został on na początku bieżącego wieku rozebrany. Nowo wybudowany w stylu XVIII-wiecznej architektury ratusz, został oddany na siedzibę władz miejskich w 1908 roku.

Wejherowo należało kolejno do dziedziczących je rodów magnackich: Radziwiłłów, Sobieskich (m.in. Króla Jana III Sobieskiego), hrabiów Przebendowskich. Potem dobra wejherowskie przeszły w ręce angielskiego konsula w Gdańsku, Aleksandra Gibsona, który w 1790 r. sprzedał włości rodzinie Keyserlingków.

Iluminacje świąteczne na Wejherowskim Rynku

Na początku XIX wieku, po wojnach napoleońskich, nastąpił rozwój miasta. Po zajęciu miasta przez Prusaków zmieniono jego nazwę na Neustadt (Nowe Miasto), które od 1818 r. stało się siedzibą landrata. Wejherowo było również siedzibą powiatu, który objął także miasto Sopot, Puck oraz Półwysep Helski. W roku 1887 na tym terenie powstały 2 powiaty. Podział ten utrzymał się do 1920 r. W 1928 r. powiaty wejherowski i pucki połączyły się znowu.

W czasie zaborów prowadzono stałą systematyczną politykę germanizacyjną. Wprowadzono język niemiecki do szkół i urzędów, zlikwidowano szkołę klasztorną (1824).

Ludność kaszubska broniła się przed wynarodowieniem. Założone w 1857 r. gimnazjum odegrało rolę w utrzymaniu polskości na Kaszubach. Powstała tam tajna organizacja patriotyczna - Związek Filomatów. Kolportowano na terenie Wejherowa gazety polskie, m.in. Gazetę Gdańską. Podjęto działalność gospodarczą, m.in. powstał Bank Kaszubski, a w 1907 r. - spółdzielnia kupiecka. Zaczęły powstawać małe zakłady przemysłowe, m.in.: cegielnia, młyny, drukarnia, cementownia, fabryka cygar i papierosów, gazownia. Odbywały się zjazdy polskich towarzystw śpiewaczych.

Od dnia 10 lutego 1920 roku rozpoczyna się nowy rozdział w historii miasta - skończył się okres zaborów i Wejherowo znowu stało się polskie.

Nowe centrum kultury

Duże zasługi dla Wejherowa położyli burmistrzowie Jan Owiński i Teodor Bolduan. Ten ostatni przeprowadził w Wejherowie szereg inwestycji. Był m.in. inicjatorem brukowania ulic, budowy kortów tenisowych, basenu i stadionu. Przyczynił się również do powstania w 1935 roku Teatru Kaszubskiego. Aktywnie działało Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", Kurkowe Bractwo Strzeleckie, Związek Zachodni, Chóry Lutnia i Harmonia. Powstały szkoły - Seminarium Nauczycielskie, Gimnazjum.

Ponadto działała (i działa po dzień dzisiejszy) na terenie miasta specjalna szkoła dla głuchoniemych. Od 1921 roku wychodziła w Wejherowie "Gazeta Kaszubska". W mieście stacjonował od 1931 roku Pierwszy Morski Batalion Strzelców, który pod dowództwem płka Kazimierza Pruszkowskiego bronił miasta we wrześniu 1939 r.

Kalwaria Wejherowska zimą

W czasie II wojny światowej zamordowano wielu działaczy niepodległościowych, przedstawicieli inteligencji i antyfaszystów. Las Piaśnicki kryje szczątki wielu tysięcy ofiar terroru hitlerowskiego.

Wyzwolenia Wejherowo doczekało się 12 marca 1945 roku.

Źródło: http://zobaczwejherowo.pl/

Źródło: