GNIEZNO

Gniezno (łac. Gnesna, czes. Hnězdno, niem. Gnesen) – miasto i gmina w powiecie gnieźnieńskim, województwo wielkopolskie (w latach 1975-1998 należało do województwa poznańskiego). Miasto (szóste, co do wielkości w województwie) leży na obszarze Pojezierza Gnieźnieńskiego otoczone jeziorami Jelonek, Świętokrzyskim i Winiary. Pierwsza stolica Polski. Jedno z najstarszych oraz najczęściej odwiedzanych przez turystów i pielgrzymów miast w kraju. Ośrodek akademicki. Jest siedzibą arcybiskupów gnieźnieńskich i stolicą metropolii kościelnej.

O początkach historii Gniezna mówi legenda o trzech braciach. Byli to Lech, Czech i Rus. Przedzierali się przez puszcze w poszukiwaniu ziemi, na której mogliby się osiedlić.
Lech pożegnał swoich braci Czecha i Rusa, a następnie wraz ze swoją drużyną wyruszył na północ. Kiedy dotarł na tereny dzisiejszej Wielkopolski obszar ten wywarł na nim tak pozytywne wrażenie, że postanowił obrać go na swoją siedzibę. „...Tutaj także znalazł na wysokich i wyniosłych drzewach orle gniazdo” (Jan Długosz, s. 164), od którego według legendy pochodzi nazwa miasta.

Wielu uczonych próbowało obalić średniowieczną tezę i w ten sposób narodziło się wiele różnego rodzaju koncepcji o pochodzeniu nazwy miasta.

Widok Gniezna w XIX wieku
 

Historia

Gniezno stało się rezydencją Polan i siedzibą ich władz. Pierwszy władca Polski- Mieszko I - tutaj przyjął chrzest w 966 r. i zbudował pierwszy polski kościół na miejscu dzisiejszej katedry. W roku 1000 podczas panowania pierwszego Króla Polski, Bolesława Chrobrego, przybył do Gniezna Otton III - cesarz niemiecki. Papież Sylwester II ogłosił Gniezno metropolią kościelną. W pięknej katedrze koronowani byli Bolesław Chrobry, Mieszko II, Bolesław Śmiały, Przemysław II oraz Wacław II. W 1038 r. stolica została przeniesiona do Krakowa. W 1243 za sprawą Władysława Odonica Gniezno uzyskało prawa miejskie.

W 1331 miasto zajęli Krzyżacy, rabując je i niszcząc. Odbudowę i rozwój gospodarczy zawdzięcza Gniezno Kazimierzowi Wielkiemu. Za panowania Władysława Jagiełły (1419) dzięki staraniom Mikołaja Trąby gnieźnieńskim arcybiskupom przyznano tytuł prymasa Polski oraz zastrzeżono dla nich purpurę kardynalską. W kolejnych latach Gniezno stało się ważnym ośrodkiem handlu krajowego i zagranicznego. Każdego roku odbywały się w Gnieźnie jarmarki: św. Wojciecha, św. Bartłomieja, św. Trójcy i św. Andrzeja, a z biegiem lat także jarmark św. Anny, św. Franciszka oraz św. Mateusza. Uczestniczyli w nich kupcy z Wilna, Mińska, Brześcia, Śląska, Moraw, Włoch, Flandrii i Anglii, a także z Hamburga, Norymbergi i nadmeńskiego Frankfurtu. Gniezno było drugim po Krakowie ośrodkiem polskiej kultury, szczególnie muzycznej. Działała tu także założona w XI w. szkoła katedralna, w czasach swej świetności porównywana z Akademią Krakowską. Jednak na skutek wielu klęsk takich jak zarazy (m.in. w 1624 i 1708), pożary (największe w 1512, 1538, 1548 i 1613) oraz za sprawą najazdów obcych wojsk (1656, 1707) Gniezno stopniowo traciło swoją pozycję w kraju. Od połowy XVIII w. miasto powtórnie zyskało na znaczeniu.

W 1768 Gniezno stało się stolicą województwa. Po II rozbiorze Rzeczypospolitej znalazło się pod zaborem pruskim. W 1794 objęte było powstaniem kościuszkowskim. Między 1807 a 1815 Gniezno leżało w granicach Księstwa Warszawskiego; w latach 1815-1848 w wyniku postanowień kongresu wiedeńskiego - Wielkiego Księstwa Poznańskiego wchodzącego w skład Prus). W latach 1918-1919 było jednym z głównych ośrodków powstania wielkopolskiego.

Zwiedzając Gniezno odczuwa się żywą historię. Mimo wielkich zmian w znaczeniu i wielkości miasta oraz tak jak wszędzie, zmian w stylu życia i zasad, Gnieźnianie zachowali tradycyjną polską szczerość oraz tradycje (np. co roku wieczorem w sobotę poprzedzającą uroczystości odpustowe ku czci św. Wojciecha - 23 kwietnia - uroczyście ulicami centrum przechodzi procesja niosąc relikwie Świętego Wojciecha z katedry do kościoła Św. Michała)Szczery charakter Gniezna od razu się odczuwa - atmosfera jest wspaniała - wcale niepodobna do atmosfery, które znamy z kanadyjskich miast.

Niektóre zabytki Gniezna

Gniezno posiada cenne tereny i obiekty zabytkowe np.: Wzgórze Lecha z Katedrą i Muzeum Archidiecezjalnym ze wspaniałymi skarbami naszej przeszłości, Wzgórze Panieńskie ze starym miastem, rynkiem i deptakiem, kościołami oraz fragmentem średniowiecznych murów miejskich, klasztor i kościół św. Jana niegdyś bożogrobców i wiele innych. Ponadto jest też: Wieża ciśnień - równolatka Wieży Eifla w Paryżu, stadnina koni, Muzeum Początków Państwa Polskiego oraz zabytkowe cmentarze.

fot. Gniezno.com.pl  
Gniezno - panorama miasta nocą

Gnieźnieński Rynek
 

Archikatedra gnieźnieńska – gotycki kościół katedralny Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i świętego Wojciecha na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie.

Drzwi Gnieźnieńskie- bezcenne dzieło sztuki romańskiej z XII wieku, przedstawiające XVIII scen z życia św. Wojciecha.

Gniezno to nie tylko piękne zabytki, lecz także istne bogactwo szlaków turystycznych i dóbr natury. Piękne jeziora otaczające miasto oraz parki i lasy są ucztą nie tylko dla oka, ale także świetnym miejscem na aktywne spędzenie wolnego czasu. Po rekreacyjnym spacerze czy rowerowej przejażdżce można zaś zregenerować siły w jednej z wielu urokliwych restauracji i kawiarni znajdujących się na deptaku lub w okolicach Rynku.

Kamienice przy deptaku

Widok na Dolinę Pojednania
 

Zabytkowa kamienica przy ul. Lecha
 

Park Kościuszki
 

Pałac biskupi zimową porą
 

Collegium Europaeum Gnesnense

Na linkpolonia znajdziemy stronę Gniezna gdzie również zamieszczone są zdjęcia tego pięknego miasta.

Fotografie źródło : www.gniezno.eu