|
ELBLĄG
|
|
Początki miasta Elbląg przypadają na rok
1237. Wówczas to nad brzegiem rzeki Elbląg Krzyżacy założyli zamek obronny.
Wokół niego wyrosła osada handlowa. W 1246 roku otrzymała ona prawa miejskie,
lubeckie. W Elblągu znajdowała się wówczas siedziba krajowych mistrzów Zakonu
Krzyżackiego. W XIV wieku Elbląg był ważnym ośrodkiem portowym, należał do
związku miast hanzeatyckich. O zamożności dawnych Elblążan świadczą wyniki prac
wykopaliskowych, prowadzonych na Starym Mieście. Archeolodzy wydobywają tysiące
wyrobów z bursztynu, ceramiki, szkła, metali itp. Są one dowodem na istnienie
ożywionych kontaktów handlowych mieszkańców dawnego Elbląga m.in. z Niemcami,
Skandynawią, Anglią, Niderlandami.
Panorama Elbląga
Ważną datą w historii miasta było jego przystąpienie w 1440 roku, do Związku
Pruskiego. Po bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku Elblążanie złożyli hołd królowi
Polskiemu Władysławowi Jagielle, ofiarowując mu zdobyty zamek krzyżacki.
Jednakże dopiero po pokoju Toruńskimw1466 roku Elbląg wszedł w skład państwa
polskiego. Miasto otrzymało liczne przywileje od królów polskich, stało się
ważnym portem morskim. Wojny jakie przetoczyły się przez te tereny w XVI i XVII
w przyniosły zarazy, grabieże i kontrybucje.
Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Elbląg został wcielony do państwa pruskiego.
Ożywienie miasta nastąpiło w XIX wieku. Elbląg znalazł się na szlaku kolejowym.
Do eksploatacji przekazany został kanał Ostródzko-Elbląski. Powstały zakłady,
m.in. browar, fabryka cygar, lokomotyw i samochodów. Szczególne znaczenie dla
miasta miała jednak stocznia, założona przez Ferdynanda Schichau. W Elblągu
budowano m.in. torpedowce, łodzie podwodne i lokomotywy.
W 1945 roku miasto wróciło do Polski. Wskutek działań wojennych Elbląg został
zniszczony w około 65 proc. Szczególnie ucierpiało Stare Miasto. Zabytkowe
kamieniczki legły w gruzach. Inne, uszkodzone, rozebrano. Większość
dotychczasowych Elblążan opuściła miasto. Trud odbudowy przejęli przesiedleńcy.
W ciągu minionych lat powstały nowe zakłady pracy i osiedla mieszkaniowe.
Dzięki inicjatywie władz miasta doszło do utworzenia w 1998 roku Euroregionu
Baltic. Jednego z największych euroregionów Europy, którego Elbląg jest
członkiem.
Elbląg, liczący obecnie 128 tys. mieszkańców, położony jest nad rzeką o tej
samej nazwie, w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w
pobliżu Zalewu Wiślanego.
Usytuowany jest przy drodze nr 7 Warszawa-Gdańsk, oraz przy tzw. "Berlince" -
drodze do Kaliningradu, 60 km od Gdańska, 50 km od granicy polsko-rosyjskiej i
100 km od Kaliningradu.
Elbląg jest dynamicznie rozwijającym się miastem grodzkim, ośrodkiem
przemysłowym, akademickim i kulturalnym, atrakcyjną bazą wypadową dla turystów.
Jest też portem morskim.
Za dokonania na rzecz ochrony środowiska został dwukrotnie uhonorowany – jako
pierwsze miasto w Polsce - „ekologiczną” nagrodą Unii Europejskiej. Natomiast
Rada Europy nadała mu Flagę Europy. Jest też trzykrotnym laureatem
ogólnopolskiego konkursu „Gmina Przyjazna Środowisku” pod patronatem Prezydenta
RP Aleksandra Kwaśniewskiego.
Otrzymał również wyróżnienie Związku Miast Bałtyckich za realizację programu
edukacji ekologicznej.
Czołowe zakłady przemysłowe Elbląga to Alstom Power Sp. z o.o. /producent turbin
parowych i gazowych, przekładni zębatych oraz ciężkich odlewów staliwnych i z
metali kolorowych/, browar grupy Żywiec S.A., Mazurskie Meble International.
Działają też spółki Holdingu Elzam / produkcja konstrukcji stalowych i obróbka
metali / oraz inne przedsiębiorstwa branży meblarskiej, skórzanej i odzieżowej.
Miasto jest aktywne na polu międzynarodowym. Z inicjatywy jego władz w 1998 r.
powstał Euroregion Bałtyk, skupiający nadmorskie regiony sześciu leżących nad
Bałtykiem krajów: Rosji, Polski, Szwecji, Litwy, Łotwy i Danii.
Elbląg współpracuje z 14 miastami partnerskimi. Są to: Kaliningrad i Bałtijsk
(Rosja), Leer (Niemcy), Ronneby (Szwecja), Nowogródek (Białoruś), Druskienniki
(Litwa), Tarnopol (Ukraina), Liepaja (Łotwa), Compiegne (Francja), Trowbridge
(Anglia), Coquimbo (Chile), Baoji (Chiny), Tainan (Tajwan), Nowy Sącz (Polska).
Rada Miejska Elbląga, dążąc do pozyskania krajowych i zagranicznych inwestorów,
podjęła uchwałę o ulgach dla firm tworzących nowe miejsca pracy. Z ulg przyszli
inwestorzy mogą również korzystać, decydując się na lokalizację swoich obiektów
w elbląskiej podstrefie Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
Zabytki Elbląga
KATEDRA ŚW. MIKOŁAJA – początki kościoła sięgają połowy XIII wieku. Stanął on w
centralnym punkcie Starego Miasta, na przełomie wieków był wielokrotnie
przebudowywany. Z chwilą utworzenia Diecezji Elbląskiej został katedrą. Do jej
najcenniejszych zbiorów należą: gotycka chrzcielnica z brązu z 1387 r. wykonana
przez mistrza Bernhausera, drewniane figury apostołów, wielka gotycka rzeźba św.
Mikołaja, ołtarz Trzech Króli.
BRAMA TARGOWA – stanowi fragment dawnych fortyfikacji miejskich z XIV wieku. Z
Brama Targową związana jest pewna legenda z czasów wojen polsko-krzyżackich.
Elbląski Piekarczyk w porę dostrzegł napastników. Przeciął łopatą linę
podtrzymująca bronę, która opadła i udaremniła Krzyżakom podstępne opanowanie
miasta. Od września 2006 r. przy Bramie stanął pomnik bohaterskiego Piekarczyka.
STARÓWKA ELBLĄSKA – z historycznym układem urbanistycznym, podzamczem, zespołem
klasztornym i szpitalnym, z charakterystyczną dla Elbląga Ścieżką Kościelną, z
zespołem zrekonstruowanych kamieniczek; to jest miejsce, które powinien
odwiedzić każdy turysta. W wyniku działań wojennych II wojny światowej Stare
Miasto, które urodą nie ustępowało Starówce Gdańskiej, zostało zniszczone w 65
procentach. Od kilkunastu lat prowadzona jest rekonstrukcja Starówki.
Kamieniczki, które powstają nawiązują do dawnego stylu. Teren Starego Miasta to
eldorado dla badaczy przeszłości, największy poligon architektoniczny w Europie.
Wydobyte przez archeologów przedmioty lub ich fragmenty trafiają do elbląskiego
muzeum. Na Starym Mieście na turystów czekają liczne kawiarenki, puby i pizzerie.
GALERIA EL – centrum sztuki współczesnej, mieszczące się w podominikańskim
XIII-wiecznym kościele pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Zachowały się
tutaj płyty nagrobne z epitafiami, które przypominają o zasługach dla miasta
przedstawicieli z rodów szlacheckich i kupieckich, patrycjuszy miejskich, osób
duchownych. Galeria EL znana jest z ciekawych inicjatyw. Rozsławiło ją pierwsze
w świecie Biennale Form Przestrzennych w 1965 r. Długa lista twórców o światowej
sławie dodatkowo stanowi o jej renomie.
MUZEUM ELBLĄSKIE – mieści się w budynku dawnego Elbląskiego Gimnazjum. Na jego
dziedzińcu znajduje się kolumna gotycka, jedyna pozostałość po zamku krzyżackim,
zburzonym przez elblążan w 1454 roku. W muzeum można prześledzić dzieje Elbląga,
obejrzeć liczne przedmioty związane z codziennym życiem byłych mieszkańców, a
pochodzące z wykopalisk prowadzonych na Starówce oraz w miejscu legendarnej
osady Truso, a także militaria, starodruki, meble i numizmaty.
BIBLIOTEKA ELBLĄSKA – mieści się w zespole architektonicznym kościoła i szpitala
Św. Ducha. Przez wieki ówcześni rajcowie i rektorowie zgromadzili wiele cennych
dzieł z różnych dziedzin życia. Ostatnia udokumentowana informacja z 1930 roku
określa liczbę książek na 58000. Po II wojnie światowej elbląski księgozbiór
przekazano do depozytu do biblioteki Uniwersytetu Toruńskiego. Od listopada 2000
r. dawne zbiory elbląskie sukcesywnie wracają z Torunia do Elbląga.
Źródło:
http://www.umelblag.pl/ |