|
STARGARD SZCZECIŃSKI
|
|
Stargard Szczeciński
postrzegany jest przez turystów jako "Klejnot Pomorza
Zachodniego" i rzeczywiście nim jest ze względu na dobrze zachowane zabytki oraz
unikalny krajobraz. Nagromadzenie oraz klasa stargardzkich zabytków sprawiły, że
Miasto Stargard Szczeciński znalazło się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.
Projekt "Europejski Szlak Gotyku Ceglanego" powstał w ramach programu Interreg
III B. Szlak prezentuje dziedzictwo architektury gotyku ceglanego w miastach
położonych w basenie Morza Bałtyckiego. Członkami projektu są 34 miasta z 7
krajów: Danii, Estonii, Litwy, Łotwy, Niemiec, Polski i Szwecji, w tym od 19
lipca 2006 r. również Miasto Stargard Szczeciński. Krocząc po szlaku można
odkryć nie tylko fascynujący świat gotyku ceglanego, ale także przepiękne
legendy, ciekawostki z przeszłości oraz malownicze krajobrazy.
Stargard Szczeciński jest miastem, gdzie odnajdziesz liczne ślady pomorskiej
historii. I to w okazałej postaci, mimo kataklizmów, jakie dotknęły ten gród.
Strzelisty, szlachetny gotyk kościołów to dowód ludzkiego geniuszu. Zwłaszcza
monumentalna, ale i subtelna architektura Kolegiaty Mariackiej.
Kolegiata NMP
Królowej Świata
Najcenniejszy zabytek Pomorza Zachodniego i
Środkowego, jednocześnie najpiękniejszy,
gotycki, ceglany kościół w Polsce.
Inspiracja dla twórców dziesiątków budowli w
minimum trzech krajach. Początek budowy w
1292 r., obecna bryła w kształcie z XIV-XV
w. Dwuwieżowa bazylika z wieńcem kaplic w
obejściu chóru. Typ hanzeatyckiej katedry
miejskiej, reprezentowany jedynie w
największych miastach Pobrzeża Bałtyku.
Koronkowe, ceramiczne zdobienia elewacji;
oryginalny wystrój wież - tzw. blenda
stargardzka, unikalna galeryjka tryforyjna w
prezbiterium podnoszą dodatkowo klasę dzieła.
Wnętrze, po licznych zniszczeniach obiektu
uboższe: ołtarz z 1663 r., malowidła ścienne
(XV-XVIII w.), epitafia, ołtarze,
obramowania wejść do kaplic (XVIII w.),
witraże (XIX-XX w.).
Zachowany w
dużych fragmentach system imponujących fortyfikacji świadczy o bogactwie, ale i
o przezorności mieszczan tego hanzeatyckiego miasta. Rzeka Ina, stargardzkie
planty okalające Stare Miasto, ratusz, kamieniczki - przyciągają urodą i
nastrojem. Zniszczenia wojenne zrównały z ziemią niemal całe dawne miasto. Nie
ostały się piękne kamienice zawarte w obrębie murów obronnych. Szczęśliwie
odbudowano to, co najważniejsze. Dzięki temu panorama Stargardu, ciekawa dla
wszystkich, a bliska sercu każdego stargardzianina, nadal przypomina tę sprzed
lat.
Ratusz
Wznoszony w kilku
etapach od połowy
XIII w. Pierwotnie
hala targowa. W
końcu XIV w. powstał
w tym miejscu
największy na
Pomorzu Ratusz o wym.
ok. 56x17 m, który
spłonął w 1540 r. W
latach 1540–1569
został odbudowany i
otrzymał m. in.
późnogotycki
zachodni szczyt
pokryty maswerkiem.
Dekoracja maswerkowa
stała się inspiracją
dla nieistniejącej
architektury
stargardzkiej apteki
„Pod Lwem” i
kamienicy na rogu
ulic Grodzkiej i
Kramarskiej. Ratusz,
mieszczący także
archiwum miejskie,
został ponownie
zniszczony w wielkim
pożarze miasta 1635
w roku. Po tym
kataklizmie powstał
szczyt wschodni
Ratusza, który
również stał się
inspiracją dla
kamienic
mieszczańskich
położonych dawniej
przy ul. Płatnerzy,
Kuśnierzy, Szewskiej
i Pocztowej. Po
stronie południowej,
w miejscu obecnej
klatki schodowej,
znajdowała się wieża,
pełniąca w okresie
nowożytnym funkcje
tymczasowego aresztu.
W końcu XIX w.
regotyzowano bryłę
budynku wprowadzając
nieistniejące
wcześniej detale.
Ratusz został
zniszczony w 1945 r.
Odbudowany w latach
1948–1961 jest
obecnie siedzibą
Rady Miejskiej i
niektórych wydziałów
Urzędu Miejskiego.
Kościół
św. Jana Chrzciciela
Pierwotnie salowa
kaplica joannicka
wzniesiona po
połowie XIII wieku.
Od 1408 r.
rozpoczęto budowę
wieży i korpusu
nawowego,
przekształcając
świątynię w
trójnawową halę z
jednonawowym
prezbiterium,
wzniesionym w
miejscu kaplicy
joannickiej. Wieża
otrzymała wystrój w
typie „blendy
stargardzkiej”,
zaczerpniętej z
rozwiązań wieży
północnej obecnej
kolegiaty NMP. W
końcu XV wieku
rozbudowano
prezbiterium, które
otrzymało obejście i
wieniec kaplic z
zakrystią. W jednej
z kaplic sklepienie
kryształowe, które
najbliższe analogie
posiada w klasztorze
dominikańskim w
Myśliborzu. W 1540
r. i 1697 r. wskutek
wichury runął hełm
wieży kościoła
świętojańskiego,
niszcząc częściowo
bryłę kościoła.
Podczas wielkiego
pożaru miasta w 1635
r. kościół wraz z
kilkunastoma domami
wokół ocalał. W
latach 1892–1893
wzniesiono
neogotycki hełm
wieży, której
wysokość całkowita
osiągnęła 99 m. We
wnętrzu wieży
zachowała się
tablica erekcyjna z
1408 r. oraz wielki
dzwon z 1464 r. o
wadze blisko 3500
kg. W kościele uwagę
zwracają m. in.
fragmenty
późnogotyckich
stalli z dawnego
kościoła
augustiańskiego,
trzy płyty nagrobne
z XVII wieku
umieszczone w jednej
z kaplic obejścia
prezbiterium.
Basteja
Została wzniesiona w
XVI wieku z myślą o
nowym sposobie
obrony obwarowań
miejskich, opartym o
broń palną. W tym
celu w ścianach
obwodowych
rozmieszczono liczne
otwory strzelnicze,
szczelinowe i
kluczowe. Na górze
budowli znajdowała
się platforma do
ustawiania armat. W
XIX wieku basteja
przestała spełniać
funkcję obronne.
Podwyższono ją o
jedno piętro i
adaptowano na
mieszkania, które
między innymi
zajmowała straż
więzienna. W 1945
roku basteja uległa
zniszczeniu i przez
kilka dziesięcioleci
stanowiła ruinę.
Odbudowano ją w
latach 1979 – 1980.
Jej wnętrze
przystosowano wtedy
do potrzeb placówki
muzealnej.
Brama Młyńska
Brama Młyńska, zwana
również Portową oraz
Wodną, została
zbudowana
prawdopodobnie w
pierwszej połowie XV
wieku. Nazwa bramy
nawiązuje do młyna
miejskiego, ktory do
połowy XVIII w.
wznosił się
bezpośrednio nad
rzeką. Brama Młyńska
od wieków stanowiła
symbol miasta. Jej
sylwetka była
licznie
przedstawiana na
pieczęciach
miejskich i
cechowych, a ponadto
była jednym z
elementów dawnego
herbu miejskiego. Ze
względu na
oryginalną, rzadko
spotykaną
architekturę i
pełnioną w
średniowieczu
funkcję, stanowi
unikat w skali
europejskiej.
Arsenał
Został wzniesiony na
planie prostokąta
około 1500 r. Ściany
z cegły o
nieregularnym
układzie zostały
udekorowane pasami
rombowymi układanymi
z cegły zendrówki.
Pierwotnie budynek
arsenału
przeznaczony był o
wytwarzania,
przechowywania i
naprawy broni oraz
sprzętu wojskowego.
W XIX wieku służył
jako więzienie
kryminalne. W
początkach XX wieku
budynek został
zniszczony.
Zabezpieczono go
dopiero w 1936 r. W
latach 1974 – 1977
arsenał został
odbudowany z
przeznaczeniem na
stargardzki Oddział
Wojewódzkiego
Archiwum Państwowego.
Zrekonstruowano
schodkowe szczyty,
wykonano nowy,
dwuspadowy dach z
lukarnami
doświetlającymi
użytkowe poddasze,
wnętrze podzielono
na dwie kondygnacje.
Po rekonstrukcji
obiektu, jego
architektura
zewnętrzna
przypomina
średniowieczne
budowle gotyckie.
Inne atrakcje miasta
Muzeum Stargard
Muzeum poświęcone historii miasta i okolic. Do muzeum należą także liczne
zabytki miejskie jak np: Baszta Morze-Czerwone, którą można zwiedzać.
U wylotu ul. Szczecińskiej, obok ronda 15. Południk już od lat międzywojennych
stoi kamienny obelisk informujący o tym, że w pobliżu tego miejsca przez
Stargard przebiega 15 południk szerokości geograficznej wschodniej.
W Stargardzie i okolicach są sprzyjające warunki do uprawiania różnych form
turystyki aktywnej, np. żeglowania, nurkowania, jeździe konnej lub na rowerze
lub nawet grze w golfa.
|