|
 |
TCZEW
|
 |
Nazwa Tczew pojawiła się w zapisie po raz
pierwszy w 1198 r. w przywileju dla joannitów i brzmi ona: „Trsow”. Powstanie
Rady Miejskiej w Tczewie, ukonstytuowanej już w 1258 roku za przyzwoleniem
księcia pomorskiego Sambora II, wyprzedza lokację miasta, która nastąpiła w 1260
roku. Jest to jedyny tego typu przypadek w Polsce. Tczewska Rada Miejska
utworzona została wcześniej niż uważane dotąd za najstarsze w kraju rady we
Wrocławiu (1261), w Krakowie (1264), czy w Poznaniu (1280), które w tych
miastach powstały kilka lub kilkanaście lat po nadaniu praw miejskich. W świetle
faktów historycznych samorząd miasta Tczewa jest najstarszym, więc i pierwszym w
dziejach na obecnym obszarze Polski.
Ratusz Miejski - Tczew
Po zajęciu Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków (1308 r.) aż do pokoju toruńskiego
(1466 r.) miasto podporządkowane było państwu zakonnemu. W 1577 r. spłonęło
doszczętnie z winy wojsk króla Stefana Batorego, które po zwycięstwie nad
zbuntowanym Gdańskiem obozowały pod Tczewem. Niedługo po odbudowaniu, miasto
dotknęły niszczące skutki wojen szwedzkich. W 1807 r. Tczew został zdobyty przez
wojska gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. Po Kongresie Wiedeńskim (1815 r.) Tczew
ponownie trafił pod panowanie pruskie.
Od połowy XIX w. miasto odnotowało wzrost demograficzny i gospodarczy. Dzięki
budowie linii kolejowej stało się ważnym węzłem komunikacyjnym, powstał szlak
kolejowy Berlin-Królewiec. Zbudowane wówczas mosty przez Wisłę nadal są czynne.
Po I wojnie światowej Tczew wrócił do Macierzy 30 stycznia 1920 r., gdy wojska
gen. Józefa Hallera wkroczyły do miasta od 1992 r. dzień 30 stycznia jest
oficjalnym świętem, uroczyście obchodzonym przez samorząd i mieszkańców.
W latach międzywojennych Tczew zasłynął pierwszą w Polsce Szkołą Morską, później
przeniesioną do Gdyni. Dzisiaj w budynku dawnej Szkoły Morskiej znajduje się
Liceum Ogólnokształcące im. M. Skłodowskiej-Curie.
Mało znanym faktem historycznym jest, iż II wojna światowa zaczęła się w
Tczewie. 1 września 1939 r. o godz. 4.34 niemieckie bombowce zaatakowały dworzec
kolejowy, zachodni przyczółek mostowy na Wisłę i koszary wojskowe.
Zabytki
Zabytkowe mosty przez Wisłę
Wiślane mosty stanowią szczególną atrakcję Tczewa. Jako pierwszy, w latach
1851-1857, powstał most drogowy i był wówczas jednym z najdłuższych na świecie
(837 metrów długości). Jego budowa kosztowała 4 miliony talarów. Kamień węgielny
pod budowę położył Fryderyk Wilhelm IV. Most początkowo miał dziesięć wież i
dwie bramy wjazdowe z pięknymi portalami – do dzisiaj pozostały jedynie cztery
wieże. Amerykańskie Towarzystwo Inżynieryjne uznało most tczewski za
międzynarodowy zabytek inżynierii budowlanej (na tej samej liście jest m.in.
paryska wieża Eiffel’a).
Drugi most, kolejowy, powstał w latach 1888-1890.
Most przez Wisłę w Tczewie
Muzeum Wisły
To jedyne w Polsce, a trzecie w kolejności powstania (działa od 1984 r.) na
świecie muzeum poświęcone rzece. O jego lokalizację ubiegało się kilka miast:
Sandomierz, Kazimierz Dolny, Wyszogród, Toruń, Gniew i Włocławek. Powierzchnia
ekspozycyjna obiektu wynosi 2100 m kw. W muzeum można oglądać tematyczne wystawy
stałe: „Łodzie ludowe dorzecza Wisły, „Dzieje żeglugi wiślanej”, „Dzieje
kajakarstwa polskiego” oraz ekspozycje czasowe.
W planach na najbliższe lata jest utworzenie, na bazie dzisiejszego Muzeum
Wisły, Centrum wystawienniczo-regionalnego dolnej Wisły. Ideą samorządu jest
wzbogacenie oferty turystycznej i lepsze wykorzystanie ogromnego pofabrycznego
zabytkowego obiektu.
Park Miejski i amfiteatr
Zajmuje powierzchnię ok. 15 ha. Starsza część parku położona w parowie powstała
w drugiej połowie XIX wieku. Natomiast górna część, południowa, pochodzi z XX
stulecia. W bogatym drzewostanie parku są również egzotyczne drzewa i krzewy.
Znajduje się tu także amfiteatr i muszla koncertowa. Latem, w każdą niedzielę
organizowane są imprezy kulturalne, koncerty, spektakle teatralne cieszące się
ogromnym powodzeniem. W pobliżu wejścia do parku leży głaz, na którym
umieszczono tablicę upamiętniającą kilkudziesięciu tczewskich harcerzy poległych
i zamordowanych podczas II wojny światowej.
Niedaleko znajduje się wieża ciśnień - zbudowana w 1905 r., stanowi
charakterystyczny element panoramy miasta. Jej wysokość wynosi 40 metrów. Przez
wiele lat gromadziła w swoim ogromnym zbiorniku wodę, rozprowadzając ją do
mieszkań siłą naturalnego ciśnienia. Obiekt jest przykładem dawnego budownictwa
urządzeń komunalnych.
Bulwar nad Wisłą - Tczew
STARÓWKA
Starówka - Tczew
Pozostałości murów obronnych
Tczew już w XII w. był otoczony wałami o konstrukcji ziemno-drewnianej. W XIV w.
wybudowano nowe mury obronne z cegły, wzmocnione basztami i wieżami. Ich długość
wynosiła około 1270 m. W XVI w. Miasto miało 5 bram, w tym 2 furty oraz 12 wież
i umocnionych baszt.
Po XIV-wiecznych murach przetrwały do dziś jedynie fragmenty przy ul. Zamkowej,
Wodnej, Rybackiej, Krótkiej i J. Dąbrowskiego, wszędzie mocno zniszczone.
Układ lokacyjny Starego Miasta
Przetrwał od czasów średniowiecza niewiele zmieniwszy się przez wieki. Stare,
wąskie ulice: Garncarska, Kościelna, Podmurna, Rybacka i Zamkowa zachowały nie
tylko swoje nazwy lecz i urok minionych stuleci. Plac Hallera jest centralnym
punktem Starego Miasta. Otaczające go secesyjne kamienice pochodzą z XIX i XX w
Ciekawostką może być fakt, że większość z nich ustawiono na średniowiecznych
fundamentach. Pod nr. 4 urodził się Jan R. Forster (1729-1798), znany geograf i
przyrodnik, uczestnik drugiej wyprawy kpt. J. Cooka dookoła świata. W kamienicy
przy ul. Krótkiej 11 mieszkał natomiast Nathaniel Mathias Wolf, XVIII-wieczny
astronom (na dachu budynku miał obserwatorium) i lekarz (był m.in. nadwornym
lekarzem rodu Czartoryskich, jego pacjentem był też król Stanisław August
Poniatowski; 20 lat przed oficjalnym odkryciem stosował już szczepionkę
przeciwko ospie).
Kościół farny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
To najstarszy zabytek w mieście. Pochodzi z XIII wieku. W 1993 r., podczas
remontu, odkryte zostały trzy zamurowane wnęki, a w niszach ujawniły się kolejne
warstwy malowideł. Najstarsza z nich, pochodząca z XV w. to fresk świętych
niewiast: Katarzyny, Elżbiety, Heleny, Ireny, Jadwigi Śląskiej, Genowefy i
Doroty. Każda ze świętych trzyma w dłoniach swoje atrybuty – wrzeciono, koszyk,
kościół, krzyż itp. Rzadko w średniowiecznej sztuce sakralnej przedstawiano
wyłącznie postacie kobiet.
Kościół podominikański pw. św. Stanisława Kostki
Zakon dominikanów trafił do Tczewa za sprawą księcia Mestwina II, który w 1289
r. wystawił akt fundacyjny pod budowę światyni. Na otrzymanym terenie zakonnicy
wybudowali w XIV w. klasztor i kościół w stylu gotyckim z charakterystyczną
ośmioboczną wieżą. Po kasacie zakonu dominikanów był przebudowany na szkołę,
później – do 1945 r. użytkowany przez ewangelików. Po II wojnie światowej wrócił
w ręce katolików.
Wiatrak typu holenderskiego z 1890 r.
Drewniany, podmurowany, z obrotową głowicą; zrekonstruowany w 1950 r. wiatrak
jest turystycznym unikatem pomorskiego krajobrazu miejskiego. Posiada rzadko
spotykane pięcioramienne skrzydło i obrotową głowicę. Od 1983 r. znajduje się w
rękach prywatnych. Wizerunek wiatraka stanowi logo miasta.
Źródło:
http://www.tczew.pl/index.php
Zdjęcia: www.odleglosci.pl
|
