Oprócz działalności naukowej ks. prof. Sławomir Nowosad interesuje się  fotografią o czym wspomniał opowiadając o sobie na wstępie spotkania z Polonią Winnipegu.


Fotografia to drobne zainteresowanie - tak mówił o swoim hobby Ksiądz Profesor- żałuję, że jest mało słonecznie a jak jest mało słońca to właściwie nie ma zdjęć. Przedstawiając się powiedział:
- Przyjechałem do Państwa jako prorektor naszego Uniwersytetu. Nasz Uniwersytet to dzisiaj w swojej strukturze 9 dużych wydziałów. Mamy ponad 20 tysięcy studentów, którzy pochodzą przede wszystkim z Polski, ale coraz więcej także spoza Polski. Jestem związany z wydziałem teologii- to jeden z czterech najstarszych wydziałów naszego Uniwersytetu. Istnienie wydziału teologii na KUL-u to nawiązanie do najstarszej tradycji uniwersyteckiej w Europie. Kiedy powstawał najstarsze dzisiaj istniejące Uniwersytety w Europie zwłaszcza we Włoszech: Bolonia czy Padwa potem Paryż, Oxford, Cambridge tam zawsze był wydział teologii. Bez teologii nie było kiedyś tak naprawdę Uniwersytetu. Nasz wydział teologii na KUL-u to niewątpliwie największy i chyba można zaryzykować tezę najsilniejszy wydział teologii katolickiej w Europie a może jeszcze szerzej niż tylko w Europie. W strukturze naszego wydziału teologii mamy ponad 50. katedr, które łączą się w tzw. instytuty. Instytutów jest 11 na wydziale teologii KUL. Za tym idzie bardzo duża liczba kadry akademickiej. Ja jestem związany od początku z Instytutem Teologii Moralnej. Dwie najważniejsze dziedziny teologii to jest teologia dogmatyczna i teologia moralna. Jeśli najkrócej chciałoby się wyjaśnić o co chodzi w dogmatycznej a o co w moralnej to powiemy, że  w teologii dogmatycznej chodzi o prawdy wiary. Teologia moralna pyta o to można w uproszczeniu powiedzieć co z takiej wiary wynika dla naszego życia, pyta o moralną stronę naszego życia o dobro i zło. Problematyka moralna bardzo ważna ogólnie w teologii i szczególnie ważna w całym nauczaniu Jana Pawła II. Papież nam zostawił bardzo bogate nauczanie. Nauczanie różnie wyrażane np. przez kazania, czy przygotowane i ogłoszone dokumenty takie jak encykliki. Wśród encyklik pozostawionych przez Jana Pawła II jest zatytułowana "Blask prawdy". Jest ona w całości poświęcona podstawom nauczania moralnego kościoła. To pierwsza w historii kościoła encyklika poświęcona fundamentom nauki moralnej kościoła. Teologia moralna to moje zainteresowanie. Zajmowałem się Teologią moralną kiedy robiłem doktorat a następnie habilitację.  Na KUL-u jestem kierownikiem katedry teologii moralnej, ekumenicznej.  

 

Podczas prelekcji Profesor odpowiedział na wiele pytań a wśród nich:

Od kiedy KUL jest Katolickim Uniwersytetem Jana Pawła II?

 Pełna nazwa Uniwersytetu to Katolicki Uniwersytet Jana Pawła II- tak się stało zaraz po śmierci Papieża. Senat KUL postanowił wpisać imię papieskie do nazwy naszego Uniwersytetu a to dlatego, że Nasz Uniwersytet był najpierw Księdza potem Biskupa, Arcybiskupa i Kardynała Wojtyły Uniwersytetem, na którym był profesorem. Wojtyła kiedy był młodym księdzem i w roku 1954 był po doktoracie i habilitacji chciał uczyć tego czego sam się nauczył. Wtedy w Krakowie ktoś mu podpowiedział "jedź na KUL do Lublina i tam będziesz profesorem". I wtedy przyjechał na KUL młody ksiądz Karol Wojtyła i zaczął uczyć tzw. filozofii moralnej- czasami mówimy także- etyki. Zaczął w 1954 roku i profesorem był aż do wyboru na papieża do roku 1978 czyli prawie 25 lat. Kiedy zmarł Uniwersytet postanowij Jego imię wpisać sobie do nazwy stąd jestesmy Katolickiem Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II. W niedzielę 18 pażdziernika była na Uniwersytecie uroczysta inauguracja roku akademickiego. Na tę uroczystość na KUL przyjeżdża zawsze wielu gości.   

Ile to już lat Uniwersytet kształci młodzież? Jakie były początki Uniwersytetu?

Rozpoczęliśmy 92. Rok Akademicki. KUL powstał wraz z Polską, która z prochów się podniosła po 120. paru latach rozbiorów. Polska zniknęła z mapy Europy przy końcu XVIII wieku i dopiero wróciła na mapę Europy po I wojnie światowej. Rok 1918 to początek naszej Ojczyzny. Zanim formalnie Polska powstała to już w lecie 1918 roku zanim nie miała wyraźnych granic przyjechał do Lublina Ksiadz Profesor Idzi Radziszewski. Był on Profesorem Akademii Duchownej w Petersburgu. Ksiądz Radziszewski wiedząc, że w Rosji zaczyna panować komunizm rozumiał, że Akademii Duchownej w Petersburgu nie poprowadzi. Idzi Radziszewski wziął ze sobą część profesorów Akademii i przyjechali do Polski. Miał taką ideę, że skoro Polska wraca na mapę Europy, Polska o której często mówimy: wierna Kościołowi, wierna Papieżowi powinna mieć Katolicki Uniwersytet. W porozumieniu z Biskupami Polskimi w 1918 roku w lecie został powołany do istnienia Uniwersytet  Lubelski.

Jakie kierunki studiów proponował KUL na początkach swojej działalności?

Pierwsze kierunki studiów, które Uniwersytet oferował studentom to była teologia, filozofia, nauki prawnicze, nauki społeczne. To były pierwsze kierunki badań i pierwsze studia, które na Uniwersytecie powstały. To pokazuje, że KUL od początku był Uniwersytetem bardzo humanistycznym. U nas wtedy i kilkadziesiąt lat później nie było tzw. nauk ścisłych. Początkowo kiedy KUL ruszył mając duże trudności w tym również lokalowe, zwrócił się po pomoc do Naczelnika Państwa Polskiego Marszałka Józefa Piłsudskiego. W 1921 roku Marszałek Piłsudski przyznał KUL- owi gmach- który się nazywał wtedy- Koszary Świetokrzyskie. To jest budynek, który KUL zajmuje do dzisiaj.

Kiedy powstały Koła Przyjaciół KUL a kiedy Uniwersytet stał się uniwersytetem państwowym?

Po I wojnie światowej sytuacja w całej Polsce była trudna i na KUL-u również. W tym kontekście powstały Koła Przyjaciół KUL-u. W roku 1922 powołano do życia Towarzystwo Przyjaciół KUL-u. To była instytucja, która powstała najpierw w Polsce, ale dość szybko się przeniosła także do środowisk polonijnych za granicę z czasem dotarła do Kanady. Z czasem studentów było coraz więcej. W roku 1938 tuż przed II wojną światową nasz Uniwersytet decyzją sejmu polskiego otrzymał pełne prawa Uniwersytetu państwowego. Od tego roku mieliśmy pełne prawa uniwersytetu państwowego choć KUL był zawsze Uniwersytetem nie państwowym a prywatnym. Należał do kościoła.  W Polsce w chwili obecnej pełnoprawnych Uniwersytetów jest 19- cie.

 

Czy KUL uczył podczas II wojny światowej?

Kiedy w 1944 roku tzw. front wschodni doszedł do Lublina- to był lipiec 44 roku wtedy rektor ówczesny Uniwersytetu ks. prof. Antoni Słomkowski widział, że sytuacja staje się politycznie bardzo poważna. W Polsce powołano wtedy w Lublinie PKWN - Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego- pierwszy rząd komunistyczny. Kościół był świadomy tego, że przyszłość jest niepewna bo komunizm wiadomo co to jest- czerwona zaraza, która idzie ze wschodu. Wtedy rektor Słomkowski mówił: musimy ruszyć z KUL-em, z nauczaniem jak najszybciej. Nawet jeśli jest wojna jeszcze, nie ma gdzie uczyć, nie ma pieniędzy to nie możemy tego odkładać. Jego mądrość polegała na tym, że już w 1944 kiedy powstawały rzady komunistyczne ogłosił, że KUL rusza z nauczaniem. 

W jaki sposób KUL był finansowany w powojennych czasach komunistycznych, jak prowadził swoją działalność w trudnych dla Kościoła a więc i KUL-u czasach?

 W czasach komunizmu sytuacja była trudna. Państwo w niczym nie pomagało i nic nie dawało. Tak naprawdę KUL zawsze wtedy istniał dzięki przyjaciołom, dzięki przyjaciołom KUL- u i w Polsce i na całym świecie. Kościół utrzymywał KUL zawsze aż do końca komunizmu, także nasze Koła Przyjaciół KUL-u z Kanady o czym państwo wiecie lepiej niż ja. Na początku po II wojnie światowej studentów było około tysiąca. Przez kilka lat trochę studentów przybywało i jeszcze w latach 40- tych, 50- tych i im bliżej lat 60- tych sytuacja stawaa sie coraz bardziej trudna. Państwo pamiętacie pewnie w 1953 roku  został uwięziony Prymas Kardynał Wyszyński wielki przyjaciel KUL- u. Kardynał Wyszyński w 1946 roku został Biskupem Lublina więc stał się wielkim Kanclerzem Uniwersytetu. Prawo kościelne stanowi, ze katolicki uniwersytet zawsze ma tzw. Wielkiego Kancjerza a jest nim zawsze biskup miejsca. W naszym przypadku to biskup lubelski. Obecnie jest Arcybiskup Józef Życiński.  W roku 1048 kiedy Wyszyński poszedł do Warszawy i do Gniezna, został Prymasem Polski bardzo głęboko w sercu miał to przekonanie, że KUL jest czymś dla kościoła i dla narodu polskiego nieocenionym. Kiedy następowało zniewolenie nie tylko kościoła w Polsce wraz z rządami komunistycznymi, ale np. wolnej myśli, nauki polskiej. Wszystkie uniwersytety, wszystkie szkoły w Polsce były państwowe. Na wszystkich Uniwersytetach np. komuniści wprowadzili jako  obowiązkowe nauczanie filozofii marksistowskiej. Nawet KUL musiał uczyć filozofii marksistowskiej, ale jak starzy profesorowie filozofii do dzisiaj wspominają to było błogosławione. Na KUL- u to było jedyne miejsce z konieczności uczona filozofia marksistowska była poddawana krytyce ze strony filozofii klasycznej.

Po wojnie tak naprawdę  na KUL-u studentów było mało- 1000, 2000. Komuniści narzucali ile studentów można w danym roku przyjąć: 20-tu, 50-ciu, 100-u- więcej nie! Komuniści pewnych nauk, pewnych dyscyplin zabraniali nam nauczać. Nie pozwalali aby na KUL- u było uczone prawo, prawo cywilne z całą tradycja prawa rzymskiego. Mieliśmy prawo kościelne do tego wglądu nie mieli bo się na tym nie znali, ale nie pozwalali na prawo cywilne. Bardzo nas ograniczali w nauczaniu literatury polskiej i historii. Gdy uczymy historii to uczymy, że Polska się nie zaczęła od Lenina, czy od początków rządów komunistycznych tylko się zaczęła wiele wieków wcześniej, ze Polska przynależy do kultury europejskiej i ją współtworzy od tysiąca lat. Komuniści to ograniczali bo wiedzieli, że to sprawia że studenci KUL- u i profesorowie KUL- u to jest środowisko, które inaczej myśli. Te trudne sytuacje trwały bardzo długo. W latach 60- tych kiedy szczególnie naród polski obchodził 1000- lecie Chrztu Polskiego to były trudne lata dla Uniwersytetu bo były to trudne lata dla całego Kościoła w Polsce. Jeśli żyliśmy, istnieliśmy, działaliśmy, uczyliśmy, profesorowie byli, którzy zarabiali parę groszy to zawsze to było dzięki temu, że mieliśmy Przyjaciół i w Polsce i poza granicami. W latach 60- tych było tylko około 2 do 2 500 studentów. Kiedy przyszedł koniec lat 70- tych kiedy ja byłem sam na studiach na KUL- u wtedy jak pamiętam było około 4 tysięcy studentów. W zasadzie do upadku komunizmu KUL miał około 4 tysięcy studentów. To bardzo mało jak na Uniwersytet tak stary. Mówię stary dlatego, że jest to 4- ty najstarszym Uniwersytetem w Polsce.

Kogo kształci Katolicki Uniwersytet Lubelski?

Studentów mamy różnych i zewsząd. Przede wszystkim oczywiście z Polski, ale warto też wspomnieć, że mamy na KUL- u około 600 studentów z zagranicy. Prawie wszyscy pochodzą z tzw. krajów czy narodów wschodnich: Rosja, Białoruś, Litwa, Uraina nawet Kazachstan. Najczęściej to są studenci pochodzenia polskiego, ale nie zawsze, są czasami Rosjanie, Ukraińcy, Białorusini, którzy z Polską w zasadzie, czy z polskością nie mają nic wspólnego, ale chcieli do nas przyjść studiować. Dla nich sytuacja jest trudna bo prawo w Polsce stanowi, że studia jak cała edukacja w Polsce jest za darmo. Normalnie jak polski student przychodzi na KUL studiować to studiuje za darmo on nie płaci za studia, chociaż KUL jest Uniwersytetem prywatnym. Natomiast jak przyjeżdża student z zagranicy to za studia musi płacić. Studenci ze wschodu gdzie do dziś są to biedne kraje i narody w zasadzie nie ma z czego płacić. Cieszymy się jednak bardzo, że mamy na KUL- u studentów stamtąd. Fundacja Jana Pawła II to była Papieska inicjatywa. Jan Paweł II mówił pamiętajcie o studentach ze wschodu, jeśli czasem tacy przyjdą trzeba im umożliwić studia, trzeba im pomóc i wtedy powstała Fundacja.

Kul nie jest Uczelnią, która kształci przede wszystkim księży. Kul jest po to żeby kształcić tzw. katolicką inteligencję. Żeby świeccy młodzi ludzie, którzy studiują psychologię, ekonomię itd. tutaj kształtowali się w duchu najpiękniej katolickim, żeby tutaj dojrzewali w swojej wierze w swojej osobowości. To takie ważne pojęcie z którego nie możemy rezygnować i nie chcemy na Kul-u rezygnować jak tzw. formacja integralna, wychowanie integralne człowieka.

Jakie nowe kierunki proponuje studentom Katolicki Uniwersytet Lubelski jak pozyskuje się kadrę do kształcenia na nowych kierunkach?

Jest to miedzy innymi europeistyka. dziennikarstwo i komunikacja społeczna, politologia, nowy wydział nauk przyrodniczych...

 Sprowadziliśmy np. Chinkę, bardzo dobrą lektorkę, która została do nas legalnie skierowana z pewnego Uniwersytetu z Chin. Od tego ruszyliśmy z lektoratem języka arabskiego. Sprowadziliśmy na tą okoliczność nauczyciela języka arabskiego z Egiptu. Mamy oprócz lektoratów filologię np. angielską, germańską,  romańska z francuskim. mamy także hiszpański w ofercie. Od paru lat mamy też tzw. niderlandystykę czyli język holenderski. Jedno z kilku miejsc w Polsce gdzie uczymy języka holenderskiego. Mamy w ramach istytutu języka angielskiego, ładnie rozwijający się język celtycki staroirlandzki. Lat temu może 10 kiedy z oficjalną wizytą do Polski przyjechała prezydent Irlandi, przyjechała na 2 dni, zażyczyła sobie, że po jednym dniu oficjalnych spotkań w Warszawie z prezydentem, rządem drugi dzień chciała spędzić w Lublinie i na KUL- u bo słyszała, że tam jest instytut języka celtyckiego. Tłumów na tym kierunku nie ma, ale ważne jest to ze i ta kultura w naszych badaniach nie jest pomijana.

Pytanie o człowieka, o delegalizację eutanazji lub aborcji:

Są dzisiaj są tacy uczeni, którzy wysuwają tezę, że człowiek chory to już nie jest człowiek? Człowiek stracił swoją godność bo z nim nie ma komunikacji, albo on nie może niejako świadomie uczestniczyć w życiu społecznym. Tu trzeba zadać pytanie o człowieka: KIM JEST CZŁOWIEK? Wtedy jest człowiekiem kiedy jest młody i sprawny, a jak jest chory to już nie?
Legalizacja eutanazji i aborcji to jest kultura śmierci. Człowiek przypisał sobie prawo, że może orzec, iż pewne istoty ludzkie jeszcze nie narodzone, ale już żyjące pod sercem matki nie mają prawa do życia i możemy ich usunąć...
Papież pytał: gdzie jest prawda o człowieku? to my możemy decydować, że ktoś nie ma prawa do życia, gdy jest nie narodzony, albo jak jest stary i chory?

"Czy kształcąc młodych ludzi, którzy na Uczelnię przychodzą studiować np. matematykę można nie dostrzegać reszty, tzn. całego sensu nauki a bardziej jeszcze kultury czy też wymiaru duchowego ludzkiego życia...?"

- Niedawno Papież mówił na spotkaniu z przedstawicielami świata kultury, że nie można rezygnować z formacji integralnej bo dzisiaj jest problem na świecie- mianowicie zjawisko, które się nazywa "fragmentaryzacja wiedzy". Dzisiaj nauki tak się rozwinęły, że każda stała się samodzielna. Kto zaczyna studiować matematykę to się zajmuje tylko matematyką i właściwie nie dostrzega reszty, całego sensu nauki a bardziej jeszcze kultury, wymiaru duchowego ludzkiego życia, etyki która musi w tym wszystkim być obecna. Papież mówi- pamiętajcie zwłaszcza na Katolickim Uniwersytecie, że macie uczyć w duchu formacji integralnej, że macie oferować młodym ludziom takie warunki rozwoju i studiów żeby oni dojrzewali jako ludzie a nie tylko intelektualnie. Intelekt z pewnością, ale Jan Paweł II tak często mówił, że Uniwersytet jest spotkaniem z człowieczeństwem młodego człowieka a nie tylko z jego intelektem.

Na koniec spotkania Ksiądz profesor Sławomir Nowosad powiedział:

Bardzo dziękuję Panie Krzysztofie i na Pana ręce dziękuję wszystkim Państwu, którzy tu jesteście obecni i także tym którzy nie są obecni. Proszę pamiętać, że w naszym Kościele Uniwersyteckim codziennie przez cały rok jest odprawiana jedna msza św. w intencji wszystkich naszych Przyjaciół, tych żyjących i zmarłych. Jeśli czasami Wy nosicie rozmaite potrzeby, troski, bóle nadzieje w swoim sercu co do życia osobistego, modlicie się czasami w pewnych sprawach to pamiętajcie, że też te wasze bardzo osobiste sprawy są u nas tam na ołtarzu w Kościele Uniwersyteckim codziennie przed Bogiem składane.

Jolanta Małek polishwinnipeg.com